Niniejszy dokument powstał jako komentarz i aktualizacja opracowania „Czerniak: próba szerszego spojrzenia. Analiza najważniejszych problemów związanych z walką z czerniakiem”, przygotowanego i opublikowanego w 2010 roku przez nowo powstałą wówczas Akademię Czerniaka.

Akademia Czerniaka, jako ruch jednoczący środowiska medyczne i pacjentów, postawiła przed sobą ambitne cele, dotyczące zarówno zmniejszenia poziomu zachorowalności, jak i śmiertelności spowodowanych czerniakiem. Realizacja tych długoterminowych założeń powiązana została z wieloma zadaniami taktycznymi, których wykonanie doprowadziło ostatecznie do niespotykanej wcześniej poprawy sytuacji polskich pacjentów chorujących na czerniaki skóry.

Najnowsza publikacja ma na celu zaprezentowanie zmian, jakie zaszły w ostatnim dziesięcioleciu, a więc do momentu ukazania się ww. opracowania. Postępy zaobserwować można zarówno na poziomie świadomości choroby i jej profilaktyki, jak i organizacji opieki nad pacjentami oraz ich leczenia. Było to możliwe dzięki aktywności i zaangażowaniu wielu środowisk oraz wszystkich interesariuszy systemu, za co jesteśmy niezmiernie wdzięczni. Plan ograniczania śmiertelności z powodu czerniaka został włączony do Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych, a następnie do Narodowej Strategii Onkologicznej. Z kolei tak zwana ustawa antysolaryjna, która weszła w życie w 2018 roku, zamknęła możliwość korzystania z solariów osobom niepełnoletnim, chroniąc najmłodsze pokolenia Polaków przed zwiększonym ryzykiem zachorowania na czerniaka. W zakresie opieki nad chorymi ostatnia dekada przyniosła pacjentom dostęp do nowoczesnych terapii immunologicznych i celowanych na każdym etapie leczenia – od leczenia uzupełniającego we wczesnej fazie choroby, po leczenie stosowane w przypadku nieoperacyjnego stadium rozsiania choroby. Dziś wszyscy uczestnicy systemu ochrony zdrowia mogą zgodnie przyznać, iż pacjenci z czerniakiem są w Polsce leczeni zgodnie ze światowymi standardami oraz mogą korzystać ze wszystkich dostępnych na świecie, nowoczesnych terapii.

Doceniając bezdyskusyjny postęp, jaki dokonał się w obszarze czerniaka, mamy jednocześnie świadomość ogromu prac, szczególnie w zakresie edukacji i zmiany postaw społecznych, które w dalszym ciągu są konieczne dla osiągniecia sytuacji, kiedy czerniaki skóry przestaną być w Polsce tak śmiertelną chorobą. Potrzeby i kierunki niezbędnych działań zostaną wskazane na kolejnych stronach niniejszego opracowania.

Biała Księga Akademii Czerniaka – Plik PDF

prof. dr hab. n. med. Piotr Rutkowski